با توجه به سابقه فعالیتی حجت الاسلام و المسلمین مهدی مکارم شیرازی در دو کنگره برگزار شده خطر جریان های افراطی تکفیری، ایشان به عنوان نماینده مشرف عالی کنگره، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی منصوب گردیدند، در ذیل بخش هایی از گفتگوی ایشان را می خوانید:
نظر خود را در مورد اهمیت کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی بفرمایید.
قبل از اینکه درباره اهمیت این کنگره صحبت کنم، نخست بهتر است به نکته ای اشاره کنم. جرقه اولیه تشکیل چنین کنگره ای، مربوط است به کنگره ای که در کشور عربستان برگزار شد. شبهه ای در آن کنگره مطرح شد که مذهب تشیع ریشه در اسلام نداشته است و در قرون بعد، بر اساس مسائل سیاسی به دین اسلام اضافه شده است.
همه می دانیم که این مطلب کذب و باطل است و کتاب های متعددی در این مورد نوشته شده است. هدف کنگره این است که علاوه بر اینکه پاسخ علمی به این شبهه بدهد و اعلام کند که شیعه ریشه در همان قرن اول دارد و در پی اختلاف برخی از سران با ائمه اطهار، شیعه از همان زمان رشد پیدا کرد و هرچند به دلیل خفقان در آن زمان امکان اعلان نبود بلکه در زمان امام حسین (ع) این امر علنی تر شد.
یک همایشی در عربستان برگزار شد و ما می خواهیم با برگزاری این کنگره پاسخ محکم و منطقی به آنها بدهیم و اثبات کنیم که تاسیس، رشد و توسعه بسیاری ازعلوم اسلامی و حتی علوم طبیعی، از جانب علمای شیعه بوده است. زمانی که حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی از برگزاری این همایش مطلع شدند، بهترین راه مقابله را برگزاری یک کنگره دیدند و فرمودند: کنگره ای باید در مقابله با آن همایش برگزار شود که این کنگره به صورت اثباتی باشد نه اینکه کاری سلبی را هدف خود قرار دهد و در این کنگره خدماتی که ائمه اطهار(ع) و علمای شیعه به اسلام و علوم اسلامی انجام داده را بر شمرد و به جهان معرفی کند. این راه، بهترین راه برای اثبات ریشه دار بودن است چرا که در این کنگره عملکرد خود شیعه اثبات می شود.
کنگره نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی، حرکت جدیدی است که مسبوق به سابقه نبوده است. البته فعالیت های علمی توسط برخی از علما انجام شده است و کتاب هایی در این زمینه نوشته شده است، اما مثل این کار، که یک گردهمایی بزرگ از علمای شیعه و اهل سنت و مستشرقین توسط عالم و مرجع بزرگ شیعه انجام شده باشد، بی سابقه بوده است. ممکن است در آینده هم این کار توسط دیگران انجام نشود،لذا تصمیم گرفته شد که با اختصاص وقت و حمایت کافی و توان علمی لازم، حرکتی قوی در این زمنیه انجام شود.
اطلاعات خود را در مورد سابقه کنگره بفرمایید.(که در تاریخ کنگره ثبت و ضبط شود)
زمانی که ایده برگزاری کنگره مطرح شد، مقام معظم مرجعیت، برخی از علما، افراد خوش فکر، مسئولین و شخصیت های تاثیر گذار که در این زمینه می توانستند فعالیت کنند را دعوت کردند و فکر برگزاری کنگره را با آنها به مشورت گذاشتند و وقتی با استقبال شخصیت های بزرگ و طراز اول حوزه و نهاد های مذهبی و فرهنگی مواجه شدند، تصمیم گرفتند که این کار را انجام دهند.
آبان سال ۱۳۹۵ بود، مقام معظم مرجعیت بنده را مامور کردند که هسته اولیه دبیرخانه کنگره را تشکیل دهم. با رایزنی هایی که صورت گرفت، نخست جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر زمانی را به عنوان دبیر کنگره پیشنهاد کردیم ولی با صحبت هایی که با ایشان انجام دادیم و باتوجه به مشغله های کاری که ایشان دارند احساس کردند که ممکن است که دین این کار به درستی ادا نشود. لذا با مشورت های دیگری که انجام شد، جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی اصفهانی به عنوان دبیر کنگره به مقام معظم مرجعیت معرفی شدند و پس از برگزاری یک الی دو جلسه و با توجه به اینکه آیت الله العظمی مکارم شیرازی نسبت به ایشان شناخت داشتند، جناب آقای دکتر رضایی به عنوان دبیر کنگره منصوب شدند و پس از آن، دوستان دیگر برای انجام سایر فعالیت ها، به کار ملحق شدند. باتوجه به گسترش دامنه کنگره به تمامی علوم اسلامی و حتی علوم طبیعی، الحمدلله با همت فراوان جناب دکتر رضایی، دبیر محترم کنگره و همکاران ایشان، جمع زیادی از اساتید مبرز علوم مختلف در قالب ۱۵ کمیته علمی، گردهم آمدند و کار علمی کنگره آغاز شد. در ادامه همکاران اجرایی نیز که سابقه برگزاری کنگره های بزرگ بین المللی را داشتند به این جمع پربرکت پیوستند.
روند کنگره را تا کنون چگونه می بینید و نقاط قوت و ضعف آن را بفرمایید.
باتوجه به اینکه برگزاری این کنگره یک کار جدیدی است، نظرات مختلفی راجع به نحوه برگزاری و حدود علمی کار، داده می شود و همین امر باعث تضارب نظرات شده که به نظر بنده باعث رشد و بالندگی کار شده و نتایج خوبی حاصل شده است.
علاوه بر این، بر اثر پیش نشست هایی که توسط مسئولان کنگره و کمیته های علمی در داخل و خارج کشور برگزار شد، طی روند فعالیت های کنگره، با استقبال زیادی مواجه شدیم که این امر موجب شد تاکنون بیش از ۱۵۰۰ اصل و چکیده مقاله به دبیرخانه کنگره ارسال شود.
بنده در زمینه برگزاری کنگره مدعی نیستم ولی افرادی که مدعی برگزاری همایش های مختلف هستند بر این مسئله اذعان دارند که این تعداد مقاله ارسال شده بی سابقه یا کم سابقه بوده است.
همچنین حمایت و پشتیبانی بسیار کافی و کامل مرجعیت برای کنگره ستودنی است که تمام قد در این میدان آمدند و در این راه از حمایت های مادی و معنوی خود دریغ نکردند که این حمایت ها باعث شد کار بسیاری بزرگ شود که ان شاء الله برای آیندگان یک منبع خیر باشد تا از این پشتوانه عظیم علمی استفاده کنند.
توصیه های خود را در مورد ادامه کار کنگره بفرمایید.
دو مطلب به نظرم می رسد:۱- ان شاء الله همه همکاری کنیم که انگیزه های اولیه با قدرت بیشتری ادامه داشته باشد و خدای نکرده دچار روزمرگی در کار ها نشویم که البته تا الان هیچ گونه سستی نبوده است لکن از آنجا که کار بشری ناخودآگاه ممکن است دچار روزمرگی شود و برای پیش گیری، این مطلب را عرض می کنم. همانطور که عرض کردم دوستان با انگیزه بالا این کار را جلو می برند.
۲- باتوجه به اینکه می خواهیم این کنگره فصل الخطاب قرار بگیرد، از همکاران علمی و اجرایی خواهشمند هستم به هیچ عنوان، ملاحظات و مصلحت سنجی ها در کار صورت نگیرد تا کار بسیار متقن و جدی انجام شود. به طور مثال در زمینه ارزیابی ها میتوان از کلمه سخت گیرانه استفاده کرد چرا که باید ارزیابی ها و کارهای پژوهشی بسیار دقیق و حتی سخت گیرانه باشد تا خروجی کار، افتخاری برای مذهب شیعه، حوزه علمیه قم و مرجعیت شیعه باشد و ماندگار شود.