- ۱. ۱. نظر خود را در مورد اهمیت کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی بفرمایید.
از این جهت که کنگره یک هدف والا و گرانقدری را مد نظر خود قرار داده است؛ از اهمیت بالایی هم برخوردار است. هدف دوستانی که در این کنگره فعالیت می کنند این است که جایگاه شیعه را كه در بسیاری از علوم نادیده گرفته شده استt تبیین و روشن کنند و اثبات كنند که اینگونه نیست که شیعه نقشی در توسعه علوم اسلامي نداشته است.
اهمیت دیگر کنگره این است که در بعضی از علوم اثبات می شود که شیعیان نقش زیادی در پیدایش بعضی از علوم دارند. به طور مثال برخي از علما انکار می کنند و معتقدند که شیعه در پيدايش علوم بلاغی نقشی نداشته است؛ در صورتی که در این کمیته مقاله هایی نوشته می شود که اثبات می کند شیعه در ایجاد آن نقش داشته است.
از سوی دیگر می خواهیم باب مفاهمه و گفتگو با اهل سنت را باز کنیم و بگوییم که شیعیان هم حرفی برای گفتن دارند که این امر از طریق برگزاری کنگره امکان پذیر است. به طور مثال پایان نامه سطح ۴ بنده در مورد شبهات وارد شده نسبت به قرآن در حوزه علوم ادبی بوده است. در پاسخ به این شبهات ، چند سال مطالعه داشتم و به وضوح مشاهده كردم كه یکی از کتاب هایی که فصل الخطاب بوده کتاب فرمایشات مرحوم رضی در شرح كافيه بود که از این کتاب همه استفاده می کنند و مرحوم رضی هم که شیعه بودنش اثبات شده است. بنابراین جایگاه شیعه، یک جایگاه متزلزلی در تبیین مفاهیم ادبی نیست.
- ۱. ۲. اطلاعات خود را در مورد سابقه کنگره بفرمایید.(که در تاریخ کنگره ثبت و ضبط شود)
كنگره اي با اين عنوان و با اين هدف بي سابقه است البته از طرف بزرگان کتاب هایی نوشته شده است برای پاسخ به آنهایی که نقش شیعه را کمرنگ می بینند و یا منکر می شوند. اما به صورتی که بعنوان کنگره مطرح شود بي سابقه است.
در زمینه اطلاعات بنده در مورد سابقه کنگره می توانم بگویم که؛ از همان روزهای نخستین که حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی پیشنهاد برگزاری این کنگره را مطرح کرده بودند؛ حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی اصفهانی از بنده و دیگر دوستان تقاضا کردند که در این کنگره و کمیته های حضور داشته باشیم.
- ۱. ۳. روند کنگره را تا کنون چگونه می بینید و نقاط قوت و ضعف آن را بفرمایید.
یکی از نقاط قوت کنگره این است که مرجعیت معظم پشتوانه کار هستند که کار این کنگره به دست صاحب نظران کلید نخورده بلکه توسط کسی پیشنهاد شده است که مقام مرجع را دارد و همین تحت اشراف مرجع بودن کنگره یکی از نقاط قوت است.
مورد دیگری را که می توان اشاره کرد، سرعت در برگزاری امور است. از آن زمانی که کار به دست مسئولین سپرده شد و حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی کارها و هدف را تبیین کردند؛ به سرعت کارها پیش رفت و کمیته ها تشکیل شد و جسله ها مرتب برگزار شد که هر کمیته جلسه های خود را با اعضای آن به سرعت و هر هفته چند مرتبه برگزار می کرد.
از نقاط قوت دیگر می توان گفت که کار تشکیلاتی است. کادر اداره کننده کنگره افرادی هستند که کار تشکیلاتی کرده اند و تجربه بالایی را در این حیطه دارند.در اين كنگره هم با استفاده از همان تجارب فورا تشكيلات منسجمي را سازمان دهي كردند.
مورد دیگر، اطلاع رسانی قوی بود که تلاش کردند کنگره را پوشش خوبی بدهند و زمان برگزاری کنگره و مقدمات آن را اطلاع رسانی کردند.
البته نقاط ضعفی هم مي تواند به وجود بيايد که نقش کمی دارند. به طور مثال باید بكوشيم كه از اسراف پرهیر کنیم به این صورت که کتاب هایی که منتشر می شوند شاید در بعضی موارد اسراف باشد و باید به این نکته توجه کرد. مثلا کتاب منبع شناخت خیلی اطلاعات اثر بخشي را ارائه نکرد و بالاخص در کمیته علوم ادبی اثري نداشت که میشد در اصل انتشار این کتاب يا لااقل در تيراژ آن صرفه جویی کرد.
نکته دیگری که هست يكي از عوارض احتمالي سرعت، سطحي شدن كار است. و ما باید توجه داشته باشیم که مرجعیت انتظار دارد در کارها عمق وجود داشته باشد و ترس این را داریم که لااقل در بعضي از كارها عمق لازم و كافي وجود نداشته باشد.
نقطه ضعف دیگری که ممكن است به وجود بيايد این است؛ در کمیته علوم ادبی محورهای بحث ها خیلی زیاد بود و حدود ۱۳ دانش ادبی داریم که میتوان کنگره ای جداگانه تحت عنوان نقش عالمان اماميه در علوم ادبی برگزار کرد؛ ولی تعداد مقاله هایی که به این کمیته سفارش داده شد انصافا خيلي کم بود و با توجه به این نکته ما نمی توانیم به صورت کامل نقش علمای شیعه را در علوم ادبی بیان کنیم.
- ۱. ۴. توصیه های خود را در مورد ادامه کار کنگره بفرمایید.
به نظر می رسد که برای ادامه بهتر کار کنگره باید روی نقاط قوت کنگره بیشتر سرمایه گذاری کنیم و نقاط ضعفی که وجود دارد با همکاری دوستان تلاش کنیم که این نقاط را بپوشانیم.
به طور مثال با توجه به اینکه سرعت کار از نقاط مثبت کنگره است ولی باید توجه داشته باشیم که دقت در کار نباید فدای سرعت شود. تشکیلاتی بودن کار خیلی خوب است ولی باید توجه داشته باشیم که در کنار تشکیلاتی بودن اسراف و تجمل گرایی نباشد و کارهاي موازی انجام نشود. و يك دبير خانه دائمي براي كنگره تأسيس شود تا كارهايي را كه در كنگره موفق به انجام آن نشده ايم يا خوب انجام نداده ايم بعدا پيگيري كند.
- ۱. ۵. روند کار کنگره در گروه خاص شما چگونه بوده است؟
از زمانی که کار کنگره شروع شد و مدیریت این کمیته را پذیرفتم، جلسه ها را به سرعت تشکیل دادیم. نخست ما فکر می کردیم که باید خیلی دقیق و گسترده کار کنیم به این صورت که نقش عالمان شيعه در تمام دانشهاي ادبی را مورد پوشش قرار دهيم تا در همه علوم، حرفی برای گفتن داشته باشیم.
براي همين محورهای علوم ادبی را تقسیم بندی کردیم و حدوداً به ۲۰ محور دست پيدا كرديم. که هر محوری ظرفیت ارائه ۱۰ مقاله را داشت يعني ما حدوداً ۲۰۰ مقاله را در نظر گرفته بوديم ولی از طرف مسئولان کنگره فقط ۲۰ مقاله سفارشی برای این کمیته تخصیص داده شد. البته مقالات فراخوانی در این محورها ارائه شده است که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. ولي مقالات فراخواني جاي مقالات سفارشي را نمي گيرد.
در مورد ارزیابی مقالات هم به این صورت بوده است که یک ارزیاب داخلی از اعضای کمیته انتخاب می شود و یک ارزیاب هم از خارج انتخاب می شود که مقاله را ارزیابی کند.
- ۱. ۶. پیش بینی شما در مورد آینده کنگره و برونداد آن در بخش شما چیست؟
با توجه به چکیده مقاله های ارسال شده و ارزیابی های اولیه که صورت گرفته است و مطالعه کردم، فکر می کنم کمیته علوم ادبی برونداد خوبی خواهد داشت. همچنین ۲۰ مقاله سفارشی را که برای نگارش از این کمیته انتخاب شدند را می توان یکی دیگر از نتیجه های فاخر کمیته علوم ادبی به شمار آورد.
- ۱. ۷. اگر نکته خاصی در مورد کنگره لازم می دانید بفرمایید.
نکته خاصی به نظرم نمی رسد. امیدوارم عزیزانی که در این کنگره کار می کنند؛ نیتشان خالص است و خالص تر بشود تا بيش از پيش مشمول بركات و رحمت الاهي شويم.