- ۱. نظر خود را در مورد اهمیت کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی بفرمایید.
از زمان نوجوانی و قبل از انقلاب به خاطر دارم که از ویژگی های حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دامت‌برکاته) این بود عمدتا کارهای زمین مانده را پیگیری کنند و برگزاری این کنگره یک ضرورت زمین مانده بود.
بعد از کاری که مرحوم سید صدر در زمینه ابداعات شیعه در عرصه علوم با نوشتن کتاب تاسیس الشیعه انجام داد و کار مرحوم آقای سید محسن امین جبل عاملی در عرصه کتب که کتاب اعیان الشیعه را نوشت و مرحوم آقا بزرگ تهرانی که الذریعه را نگارش کرد، به نظر می رسید بر اساس گذشت زمان و کارکردهای ویژه حوزه های شیعی و به طور عام مجامع شیعی، علمای شیعی و کتب نوشته شده لازم بود این اطلاعات به روز شود.
در یکی از سفرهای خارج از کشور شاهد بودم که برای آنها سوال است ،آیا شیعه اصلا کتابی هم نوشته است یا تالیفاتی هم دارد؟ همچنین در این زمینه به یاد دارم حدود ده الی پانزده سال گذشته بود جلسه ای را با مهمانانی از مصر داشتیم که آقای دکتر محمد عماره، آقای فرید نصر معاون آقای طنطاوی و عمرهاشم ریاست وقت دانشگاه الازهر آمده بودند ایران و نماینده مقام معظم رهبری در عراق در آن زمان که الان مرحوم شده اند و مرحوم آیت الله شرعی هم در آن جلسه بودند. آنها همین حرف را در آن نشست رسمی گفتند که آیا شیعه کتابی هم نوشته است؟مرحوم آیت الله عاصفی کنار من نشسته بود که ایشان چهار پنج جلد کتاب لاضرر را که نگاشته بود به آنها نشان دادیم که به جد تعجب کردند و چشامانشان برق می زد که حدیث لاضرر در چهار الی پنج جلد بحث استدلالی توصیف شده بود. مهمانان را به کتابخانه بردیم و کتب فقهی چهل، پنجاه جلدی را نشان دادیم که بسیار تعجب می کردند.
متاسفانه صرفا می گویند مگر شیعه کتاب یا تالیفی دارد. ما در عرصه اطلاع رسانی ضعیف برخورد می کنیم این مشکل حل نخواهد شد و مگر آنکه آستین بالا زد و ورود پیدا کرد و جهان تشیع و کارکردهای عظیم و تراث فکری سترگ را به عرصه دید جهانیان کشاند.
- ۱. اطلاعات خود را در مورد سابقه کنگره بفرمایید.(که در تاریخ کنگره ثبت و ضبط شود)
بیش از یکسال پیش جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی با مشورت و پیشنهاد مسئولیت این کمیته لیست اسامی افرادی که مربوط به کیمته بنده میشد را به مقام منیع مرجعیت دادند و آنطوری که شنیدم ایشان روی هر کمیته ای نظر خاصی داشتند که چه شخصی باشد یا نه؟
حقیر به علت اینکه اصل کار را کار بسیار شریف و عظیم می دانستم و از طرفی خواسته حضرت مرجعیت هم همین بود پذیرفتم. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی نامه ای را به مقام معظم رهبری نوشتند و از ایشان استمزاج کردند و ایشان به جای اینکه جواب نامه را بدهد در قم در منزل ایشان حضور پیدا نموده از کارشان تمجید و تعریف کرد و بعضی از نقطه نظرات که جهت تکمیل کار بود به ایشان فرمودند و خاطر نشان کردند هرچه در توان باشد برای این کار کمک خواهیم نمود. و این کار حالا نمی گویم برای عالم شیعه بلکه برای هرکس که در فضای شیعی تنفس کند وظیفه است که بتواند از پیشینه علمی و تراث فکری تشیع دفاع کند و برنامه هایی نیز برای آینده داشته باشد.اتفاقاً این کنگره صرفا نگاه پیشینی و ماضوی و گذشته ای ندارد بلکه این زمینه را برای برنامه سازان و برنامه ریزان آینده آماده می کند که بتوانند چشم انداز درستی را برای آینده داشته باشند.
- ۱. روند کنگره را تا کنون چگونه می بینید و نقاط قوت و ضعف آن را بفرمایید.
جلسات بسیار خوبی برگزار شد و فکر می کنم حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی فرد بسیار خوبی را برای مدیریت این کار انتخاب کردند.انصافا جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی بسیاری از کارهای خود را زمین گذاشت و ایشان نیز تیمی خوبی را ایجاد نمودند و افراد خوبی را جذب کرده است و جلسات ستادی متعدد و مکرر برگزار شد و حتی در سطح کشور و حتی سطح بین المللی. بنده و دوستان هرجایی را که رفتیم به عنوان مثال بنده که شیراز و تهران رفتم و در مکان های دیگر هم نشست های عظیم ارزشمندی برگزار شد و موج عظیمی ایجاد شد و آقای دکتر رضایی اصفهانی مسئولیتی را که به عهده گرفت انصافاً به نحو بسیار عالی ایفا می نمایند.
اما اگر بگوییم در این کار خللی نیست محال است چرا که کار بشری با خلل همراه است و گوش شنوا در این عرصه بسیار لازم است که دوستان ما الحمدلله دارند. من دیروز چندتا از مقالات را ارزیابی کردم و نقطه نظرات خود را نوشتم.فکر نمی کنم از لحظه ای که نوشته من به دست آقای دکتر محمودی رسید دو دقیقه طول کشیده باشد، سریع به من زنگ زده شد که این نظراتی که شما نوشتید در فکر رعایت آن هستیم و اعمال خواهیم کرد و خیلی زیبا بود و من خیلی خوشحال شدم که نشسته اند پیگیر کار هستند و البته نقطه قوت عوامل این کنگره این است که چندین کنگره بین المللی را برگزار کردند و تجاربشان را در این عرصه پیاده می کنند و نواقصی که وجود دارد را برطرف خواهند کرد و چه حقیر که یک کیمته بر عهده من است و در شورای علمی کنگره هم هستم و چه آقای دکتر رضایی که کل کنگره بر عهده ایشان است هم گوش شنوا و هم چشم تیزبین خواهیم داشت تا بتوانیم این وظیفه الهی انسانی و یک وظیفه دینی و اعتقادی و در یک کلمه نوکری اهل بیت را به خوبی به انجام برسانیم.
- ۱. توصیه های خود را در مورد ادامه کار کنگره بفرمایید.
به نظر می رسد که یکی از مهم ترین امور این هست که کار علمی با قوای علمی کم خیلی بها ندارد و لذا نکردن کار، بهتر از کار ضعیف است. دوستان ما بحمدالله دقت دارند کاری که از جانب جهان شیعه به اسلام معرفی می شود حتی به جهان بشریت معرفی می شود کار ضعیفی نباشد و خدای نکرده موجب وهن نشود. از این جهت خوبه فخامت و ثقالت کار،سنگینی کار باید حتما رعایت شود که ان شالله هست.
- ۱. روند کار کنگره در گروه خاص شما چگونه بوده است؟
اوایل که مباحث تصمیم گیری بود کمیته را به سه بخش اخلاق، تربیت و عرفان تقسیم کردیم و هر بخش شامل چند عضو بود و نظرات را ارائه می کردند، سپس این نظرات را در شورای زیرگروه به تصویب می رساندیم بعد از آن به شورای کمیته ها می بردیم و در آنجا رای گیری انجام می گرفت و درنهایت به نظر مقام منیع مرجعیت می رسید و بعد از سپری کردن آن مرحله تصویب صورت می گرفت. کتاب ها و افرادی که می بایست عناوین کتاب یا مقاله سفارشی داشته باشند مشخص شد و مقالات عمومی هم تایید شد.
الان ما مواجه هستیم با موج مقالات متعدد و الان باید با تمام جدیت طبقه بندی ارزشی مقالات علمی پژوهشی، علمی ترویجی و علمی فرهنگی صورت بگیرد تا از یکدیگر تفکیک بشوند و یقینا هرچه کار جلوتر می رود کار سنگین تر می شود و چه بسا فرصت عوامل کنگره را از بقیه کارهایشان می گیرد که البته ارزش دارد که انسان از بقیه کارهای خود چشم پوشی کند تا این کار فخیم و ارزشمند ماندگار شود.
- ۱. پیش بینی شما در مورد آینده کنگره و برونداد آن در بخش شما چیست؟
به نظرم باتوجه به موج تبلیغاتی که الحمدلله در رسانه ها، روزنامه ها، کتاب ها، تلویزیون و رادیو می شود و همچنین پیش نشست های متعددی که در داخل و خارج از کشور برگزار شده است این کار عظیم و ارزشمند خواهد بود و ما باید توجه داشته باشیم که این کنگره آخر خط نیست و همانگونه که حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دام‌ظله) فرمودند امکان دارد یک سال بعد هم ما تکمله این کار را داشته باشیم، همانند کنگره جهانی مقابله با جریان های افراطی و تکفیری که دوسال پیاپی انجام شد یقینا این کنگره بیش از آن کنگره توان و انرژی خواهد برد و بعید نیست که دبیرخانه دائمی تشکیل شود که این دبیرخانه دائمی خیلی از مطالبی که اگر در این یکسال و دوسال رصد نشود احیاء یا معرفی نماید.
طبیعی است امکان دارد که دو الی سه سال بگذرد همانطوری که این کنگره نفس و بدن در پژوهشگاه دفتر تبلیغات حدود چند سال هست که از برگزاری آن گذشته است و امسال بنده در کارگروهی هستم که قرار است یک کنگره با رویکرد تطبیقی برگزار شود البته این بینش باز آقایان را می رساند.
- ۱. اگر نکته خاصی در مورد کنگره لازم می دانید بفرمایید.
به نظر می رسد که باید ضمن تشکر از عزیزان در عین حال از انتقاد و منتقدین استفاده کرد چرا که پاکیزگی کار منوط به چکش خوردن بیشتر است و الحمدلله همانطور که عرض کردم گوش شنوای و چشم بصیری را که دوستان دارند انتقادها را به جان می خرند و بارها تجربه کردم که انتقاد ها را پس نمی زنند و از ویژگی های مثبت آن است که توجه می کنند که چه پیشنهادی داده می شود که بتوان در این عرصه کارآمد تر شود. باید اعتراف کنم که باید از زبان تمجید استفاده کرد و انصافا اینگونه هست و من در کنگره های متعدد عضو بوده ام و این ویژگی کاملا در اینجا هویدا و روشن است. در پایان از شما هم که این مصاحبه را انجام داده اید و پیگیر کار هستید کمال تشکر را دارم.